Üniversite mezunu 4 gençten 1’i işsiz durumda

DİSK Genel-İş’in hazırladığı rapora göre, Türkiye ‘NEET’ye göre OECD verisinde yüzde 22,5 oranla Avrupa birincisi oldu. Araştırmaya göre, geniş tanımlı genç işsizlik yüzde 37,3; üniversite mezunu 4 gençten 1’i ise işsiz. Genç işçilerin yüzde 91’inin sendika üyeliği yok.

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’na (DİSK) bağlı Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (Genel-İş) Araştırma Dairesi (emar), hazırladığı Türkiye’de Genç Emeği Raporu’nda çalışma hayatında gençlerin durumunu ortaya koydu.

Araştırmaya göre, ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin (NEET) sayısı giderek büyüyor, her 4 gençten 1’i ‘NEET’. Geniş tanımlı genç işsizliğinin yüzde 37,3 olduğunun vurgulandığı araştırmada üniversite mezunu 4 gençten 1’inin işsiz olduğu belirtildi.

Verilere göre, Türkiye’de 15-24 yaş aralığındaki genç nüfusun yalnızca yüzde 39,5’i (yaklaşık 4 milyon 609 bin kişi) istihdama katılıyor. Geriye kalan yüzde 60,5’lik kesim ise iş gücüne dâhil olamıyor.

KADIN VE ERKEK İSTİHDAMI

Cinsiyet eşitsizliği, toplumun birçok farklı alanında olduğu gibi iş gücü piyasasında da kendini gösteriyor. Rapora göre, 15-24 yaş arasındaki erkeklerin istihdam oranı yüzde 51,7 (yaklaşık 3 milyon 119 bin kişi) iken aynı yaş grubundaki kadınların istihdam oranı yüzde 26,4’te (yaklaşık 1 milyon 490 bin kişi).

MESLEK LİSESİ MEZUNLARI DAHA ÇOK İSTİHDAM OLANAĞI BULUYOR

Verilere göre, Türkiye’de meslek lisesi mezunları, üniversite mezunlarına kıyasla daha yüksek oranda istihdam ediliyor. 15-24 yaş grubuna ilişkin verilere göre, üniversite mezunlarının istihdam oranı yüzde 56,5 iken mesleki ve teknik lise mezunlarının istihdam oranı yüzde 57,3’tür. Genel lise mezunlarının istihdam oranı ise yalnızca yüzde 36,4.

TÜRKİYE, OECD’NİN 6 PUAN ALTINDA!

Türkiye’de genç istihdam oranı OECD’ye göre 2023 yılında yüzde 37,6 olarak ölçüldü. Bu oran, AB ortalaması olan yüzde 35,8’in bir miktar üzerinde iken, OECD ortalaması olan yüzde 43,7’nin altında kalıyor.

HER 4 GENÇTEN BİRİ ‘NEET’!

Genç nüfusta eğitim programlarını sürdürmemekle birlikte, hâlâ istihdama dahil olamayan oranındaki artış devam ediyor. 15 ile 29 yaş arasında, ne eğitimde ne de istihdamda olan gençlerin sayısı (NEET) geçtiğimiz yıl 4 milyon 676 bine (yüzde 25,9) ulaştı. Yani her 4 gençten biri, ne eğitimine devam etmekte ne de iş gücüne katılamıyor.

TÜRKİYE ‘NEET’DE AVRUPA BİRİNCİSİ

Eğitimini tamamlayan veya bir şekilde devam etmeyen ve bununla birlikte istihdam edilmeyen gençleri kapsayan ‘NEET’ OECD verisinde Türkiye yüzde 22,5 oranla Avrupa birincisi. Avrupa ve diğer dünya ülkelerinde bu oran 20’nin altında.

GENİŞ TANIMLI GENÇ İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 37,3!

15-24 yaş arası genç nüfusta, geniş tanımlı işsizlik oranı 2024’ün son çeyreğinde yüzde 37,3. Aynı dönemde, geniş tanımlı genç işsizliği, dar tanımlı genç işsizliğin 21,6 puan üzerinde.

ÜNİVERSİTE MEZUNU 4 GENÇTEN 1’İ İŞSİZ!

Türkiye’de nüfusun yaklaşık yüzde 10’u üniversite öğrencisiyken bu oran Avrupa ülkelerinde yüzde 2’ye kadar düşmektedir. TÜİK verilerine göre, 15-24 yaş arası üniversite mezunlarının yüzde 24,9’u işsiz. İşsizlik oranı, eğitim seviyesi düştükçe azalıyor. Genç nüfusta işsizlik oranı; lise mezunları için yüzde 18, ortaokul mezunları için yüzde 11, ilkokul mezunları için yüzde 13,3, okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmemiş bireyler için yüzde 10,8, okuma yazma bilmeyenler için ise yüzde 13,3.

GENÇ İŞSİZLİĞİNDE AVRUPA ORTALAMASININ ÇOK ÜSTÜNDE

Türkiye’nin 2023 yılı itibarıyla 15-24 yaş grubundaki genç işsizlik oranı yüzde 17,4 seviyesinde bulunuyor. Bu oran, hem Avrupa Birliği (AB) ortalaması olan yüzde 14,5’in, hem de OECD ortalaması olan yüzde 10,5’in oldukça üzerinde yer alıyor. Türkiye bu oranla, incelenen 15 ülke arasında genç işsizliğin en yüksek olduğu dördüncü ülke konumunda bulunuyor.

YÜZDE 91’İ SENDİKASIZ

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın verilerine göre, 15 ile 29 yaş arasında 9 milyon 265 bin 156 sigortalı işçi bulunuyor. Bu işçilerin yalnızca 790 bin 762’si sendika üyesi. Genç işçilerin sadece yüzde 9’u sendikalı.

EN ÇOK ÇOCUKLAR VE GENÇLER ETKİLENİYOR

2024 yılında genel yoksulluk oranı yüzde 13,3 iken, 15-24 yaş aralığındaki gençlerde bu oran yüzde 17,1’e yükseliyor. 0-14 yaş arası çocuklar için ise yoksulluk oranı yüzde 21,8’e çıkıyor.

DİSK/Genel-İş Araştırma Dairesi taleplerini şöyle sıraladı:

“Türkiye’de giderek kötüleşen ekonomik tabloyu durdurmak amacıyla siyasal iktidar tarafından uygulanan politikalar, çalışma hayatında emekçiler açısından ciddi kayıplara yol açmaktadır. Toplumun önemli bir kesimini oluşturan ve 2002 yılından bu yana başka bir siyasi yönetim görmemiş olan gençler, bugün itibarıyla çalışma hayatına dahil olma sürecine girmiştir. Ülkenin her alanında ve kademesinde gözlemlenen yozlaşma, özellikle gençler arasında rahatsızlık yaratmış; bu durum zamanla bir başkaldırıya dönüşerek ‘2025 Mart Öğrenci Eylemleri’nin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Genç işçilerin sorunlarının çözümü için, devletin geçici ve kısa vadeli istihdam politikaları yerine, gençlerin güvenceli iş gücüne dahil olmasını ve tüm işçilerin sosyal haklarının güvence altına alınmasını hedefleyen sürdürülebilir istihdam politikaları geliştirilmelidir.

Bu kapsamda taleplerimizi yineliyoruz:

* Üniversitelerdeki bağımsız, özerk ve bilimsel eğitim sistemine yönelik baskılar kaldırılmalı; “Her şehre bir üniversite” politikalarından vazgeçilerek mevcut üniversite ve meslek yüksekokullarının niteliği artırılmalıdır.

* Genç istihdamını artıracak kamu yatırımları yapılmalı ve gençlerin düzenli iş yaşamına geçişleri kolaylaştırılmalıdır.

* Gençlerin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalı; sendikal örgütlenmenin önündeki engeller kaldırılmalı ve örgütlenme özgürlüğü sağlanmalıdır.

* İşsizlikle mücadele ve istihdamı artırmaya yönelik geliştirilecek politikalarda, genç kadınların iş gücüne eşit biçimde katılımını destekleyen cinsiyet eşitliğine dayalı kamu politikaları hayata geçirilmelidir.

*Gençlerin ucuz iş gücü olarak görülmesi ve kayıt dışı çalışmaya yönlendirilmesi engellenmelidir.”